زخم بستر که با نام‌های علمی زخم فشاری یا Bedsore نیز شناخته می‌شود، آسیبی موضعی به پوست و بافت‌های زیر آن است که در اثر فشار طولانی‌مدت یا ترکیب فشار و نیروی برشی ایجاد می‌شود. این زخم‌ها اغلب در نواحی از بدن که بافت چربی کمی دارند و روی برجستگی‌های استخوانی قرار گرفته‌اند (مانند پاشنه، دنبالچه، باسن و آرنج) به وجود می‌آیند.
وقتی فرد برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت باقی می‌ماند، فشار مداوم بر یک ناحیه باعث کاهش جریان خون و در نتیجه آسیب سلولی، ایسکمی و نکروز بافتی می‌شود.
زخم بستر یکی از عوارض شایع در بیماران بستری، افراد ناتوان حرکتی و سالمندان است و پیشگیری و درمان به‌موقع آن اهمیت زیادی در کاهش هزینه‌ها، درد و عوارض دارد.
مراحل زخم بستر:
🔹 مرحله 1
• پوست سالم ولی قرمز
• بدون پارگی پوست
• ممکن است دردناک یا گرم باشد
🔹 مرحله 2
• آسیب سطحی پوست
• اپیدرم و بخشی از درم درگیر
• شبیه تاول باز یا خراش
🔹 مرحله 3
• زخم عمیق‌تر، رسیدن به بافت زیرجلدی
• چربی زیر پوست قابل مشاهده
• عضله، تاندون یا استخوان دیده نمی‌شود
🔹 مرحله 4
• زخم بسیار عمیق
• درگیری عضله، تاندون و حتی استخوان
• احتمال نکروز، تونل و عفونت شدید
چه کسانی در معرض خطر زخم بستر هستند؟
🔹 گروه‌های پرخطر:
- بیماران بستری بلندمدت • افرادی که به دلایل مختلف مثل جراحی، بیماری‌های مزمن یا ناتوانی جسمی، مدت طولانی روی تخت یا صندلی می‌نشینند یا دراز می‌کشند.
• به دلیل کم‌تحرکی، فشار طولانی‌مدت روی نواحی استخوانی بدن ایجاد می‌شود. - سالمندان • کاهش چربی زیر پوست و نازک شدن پوست باعث می‌شود آسیب‌پذیری بیشتر شود.
• همچنین گردش خون ضعیف‌تر و مشکلات حرکتی شایع‌تر هستند. - بیماران دارای اختلالات عصبی یا حرکتی • بیماران مبتلا به سکته مغزی، فلج اندام، که قادر به تغییر وضعیت خود نیستند. 4.بیماران دیابتی • به دلیل مشکلات گردش خون و کاهش حس در نواحی مختلف بدن.
روش‌های پیشگیری از زخم بستر
🔹 تغییر وضعیت بدن
• بیمار باید حداقل هر 2 ساعت یک‌بار تغییر وضعیت دهد تا فشار مداوم روی یک ناحیه کاهش پیدا کند.
• استفاده از کمک‌گرفت‌ها مثل بالشتک‌های مخصوص برای کاهش فشار روی نواحی حساس.
🔹 استفاده از تشک‌ها و تجهیزات فشار کم‌کن
• تشک‌های مواج یا فوم‌های خاص برای توزیع بهتر فشار روی بدن.
• بالشتک‌های ضدزخم بستر برای نشستن بیماران.
🔹 مراقبت از پوست
• پوست باید تمیز و خشک نگه داشته شود.
• استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده و محافظت‌کننده.
• جلوگیری از تماس پوست با رطوبت زیاد (ادرار، عرق، مدفوع).
🔹 تغذیه مناسب
همراه شما هستیم در مسیر بهبودی و سلامتی